Jednym
z wymogów formalnych pozwu, w przypadku wytaczania powództwa przeciwko osobie
fizycznej, jest wskazanie miejsca i
adresu jej zamieszkania. Natomiast
doręczeń pism sądowych sąd dokonuje w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam,
gdzie się adresata zastanie. Pytanie
zatem czy powód może podać w pozwie zamiast adresu zamieszkania pozwanego adres
jego miejsca pracy, gdzie pozwany korespondencję na pewno odbierze. Powyższe
zagadnienie prawne rozstrzygał ostatnio Sąd Najwyższy, który uchwale z dnia 17.07.2014 r., III CZP 43/14,
przyjął że niewskazanie przez powoda w pozwie miejsca i adresu
zamieszkania pozwanego będącego osobą fizyczną jest brakiem formalnym pozwu
uniemożliwiającym nadanie mu prawidłowego biegu. Oznacza to, iż w pozwie powód
zawsze musi podać adres zamieszkania pozwanego, pod rygorem zwrotu pozwu. Natomiast
jeśli pozwany nie odbierze korespondencji pod wskazanym w pozwie adresem i
jednocześnie sąd nie będzie mógł zastosować fikcji doręczenia, powód będzie
mógł wskazać adres jego miejsca pracy, na który sąd wyśle korespondencję.
Blog poświęcony orzecznictwu sądowemu dotyczącemu tematyki dochodzenia roszczeń
poniedziałek, 21 lipca 2014
niedziela, 1 czerwca 2014
Wierzyciel nie ustali numeru księgi wieczystej nieruchomości dłużnika
Ustalenie posiadanych przez
dłużnika nieruchomości jest bardzo ważne nie tylko z punktu widzenia egzekucji,
ale również postępowania zabezpieczającego. Pozwala bowiem ocenić czy i w jakim
stopniu wierzyciel zostanie zaspokojony i wybrać właściwe kierunki działania. Na
etapie egzekucji poszukiwania majątku dokonuje komornik. Po uzyskaniu tytułu
wykonawczego również sam wierzyciel może takie działania podjąć np. poprzez
złożenie wniosku do sądu o wyjawienie majątku dłużnika. Ta druga możliwość w
praktyce jest jednak znacznie mniej skuteczna. Informacja o posiadanych przez dłużnika nieruchomościach jest jednak
potrzebna także przed wytoczeniem powództwa, czy w trakcie procesu. Wierzyciel
może przecież już w pozwie złożyć wniosek o zabezpieczenie swych należności
poprzez obciążenie nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową. Może to również
uczynić na podstawie wydanego przeciwko dłużnikowi nakazu zapłaty w
postępowaniu nakazowym. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy wierzyciel zna
tylko adres posiadanej przez dłużnika nieruchomości, nie zna natomiast numeru
jej księgi wieczystej.
poniedziałek, 12 maja 2014
Koniec z zajmowaniem nadpłaty podatku?
27 marca 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny
wydał wyrok w sprawie zajmowania przez komornika nadpłat podatku
dochodowego (sygn. akt II FSK 979/12). Po wydaniu wyroku od razu pojawiły się artykuły
komentujące powyższe rozstrzygnięcie. Można było z nich wywnioskować, że NSA
uznał, iż niedopuszczalne jest zajmowanie takiej nadpłaty. Osobiście również byłam
zainteresowana tym tematem, ponieważ poruszana w tymże wyroku kwestia dotyczy
spraw, którymi na co dzień zajmuję się w swojej pracy zawodowej. Zwlekałam
jednak z odniesieniem się do omawianego wyroku do czasu sporządzenia przez sąd
jego uzasadnienia. Uzasadnienie pojawiło się w bazie orzeczeń NSA kilka dni
temu, stąd tak późny mój komentarz w tej sprawie.
Dla przypomnienia, sprawa
dotyczyła zajęcia przez komornika nadpłaty podatku dochodowego przysługującego rozliczającym
się wspólnie małżonkom. Co prawda NSA rozstrzygał czy dopuszczalne jest zajęcie
nadpłaty przysługującej obu małżonkom w sytuacji, gdy wierzyciel dysponuje
tytułem tylko przeciwko jednemu z nich, jednak w uzasadnieniu wyroku odniósł
się do ogólnie do kwestii zajmowania nadpłaty podatku dochodowego i myślę, że z
tego względu orzeczenie to będzie miało ogromne znaczenie przy zajmowaniu
nadpłat także przy indywidualnych rozliczeniach podatników.
piątek, 2 maja 2014
Klauzula czy pozew przeciwko wspólnikom spółki jawnej
Ostatnio pisałam o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom spółki jawnej. Nie jest to jednak
jedyny sposób dochodzenia od nich należności. Możliwe jest bowiem również
wytoczenie przeciwko nim powództwa. Zgodnie z art. 22 § 2 ksh wspólnicy
odpowiadają solidarnie ze spółką za jej zobowiązania i w przypadku
nieuregulowania należności przez spółkę, wierzyciel może pozwać nie tylko ją, a
również jej wspólników. Jeśli natomiast chodzi o egzekwowanie należności na
drodze egzekucji, to w stosunku do wspólników jest to możliwe dopiero po
bezskutecznej egzekucji z majątku spółki (art. 31 § 1 i 2 ksh).
Wydawałoby się zatem, że bez
różnicy jest, czy wierzyciel pozwie jednocześnie spółkę jawną i jej wspólników,
czy też tylko spółkę, a po bezskutecznej egzekucji wystąpi przeciwko nim o
nadanie klauzuli wykonalności. Różnica jest jednak bardzo istotna, jednak
widoczna dopiero wtedy, gdy wierzyciel chce dochodzić należności nie tylko z
majątku osobistego wspólnika, ale również z majątku objętego małżeńską wspólnością
majątkową.
sobota, 26 kwietnia 2014
Klauzula przeciwko wspólnikom spółki jawnej
Znacznym ułatwieniem dla
wierzycieli w dochodzeniu roszczeń od spółki jawnej jest możliwość domagania
się zapłaty również od jej wspólników. Jednym ze sposobów dochodzenia od nich
należności jest nadanie przeciwko nim klauzuli wykonalności nakazowi
zapłaty/wyrokowi wydanemu przeciwko spółce. Możliwość taką przewiduje art. 778
(1) kpc.
Zgodnie z powołanym przepisem wierzyciel
może wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli przeciwko wspólnikom spółki jawnej,
jeżeli:
Egzekucja przeciwko spółce okaże
się bezskuteczna.
Przesłankę bezskuteczności wierzyciel
może wykazać postanowieniem komornika o umorzeniu egzekucji przeciwko spółce.
Myślę, że uzasadnione byłoby analogiczne zastosowanie także tych dowodów
bezskuteczności, którymi wierzyciel może posłużyć się pozywając członka zarządu
sp. z o.o., tj. postanowieniem o oddaleniu wniosku o ogłoszeniu upadłości
spółki, z uwagi na to, iż jej majątek nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania
czy też postanowieniem o umorzeniu postępowania upadłościowego z tego względu,
jak również postanowieniem o zakończeniu upadłości, jeśli w jej toku wierzyciel
nie uzyskał zaspokojenia.
Jest oczywiste, że egzekucja ta
będzie bezskuteczna.
W tym przypadku wierzyciel mógłby
posłużyć się np. pismem komornika – wysłuchaniem wierzyciela przed umorzeniem
egzekucji z trybie art. 827 kpc, z którego będzie wynikało, że majątek spółki
nie wystarcza na zaspokojenie wierzyciela i w przypadku niewskazania nowych sposobów egzekucji postępowanie to będzie umorzone.
Pozostaje jeszcze odpowiedzieć na
pytanie przeciwko którym wspólnikom wierzyciel może z takim wnioskiem wystąpić.
Początkowo w orzecznictwie przyjmowano, iż pojęcie „wspólnik” użyte w treści
art. 778 (1) kpc oznacza osobę, która jest wspólnikiem w chwili nadawania
klauzuli wykonalności. Sama pamiętam jeszcze czasy, kiedy konieczne było
załączenie do takiego wniosku aktualnego odpisu z KRS spółki jawnej. W
przeciwnym razie sąd wniosek oddalał, albowiem przyjmowano, iż niedopuszczalne
jest nadanie klauzuli wykonalności przeciwko byłemu wspólnikowi. Na szczęście
jedna z takich spraw trafiła do SN, który w uchwale z dnia 04.09.2009 r. (III CZP 52/09) zajął w tej kwestii
odmienne stanowisko. Co prawda SN rozpatrywał sytuację, w której spółka jawna
została wykreślona z rejestru, jednak i to zdarzenie skutkuje przecież utratą
statusu wspólnika. W związku z tym rozważania Sądu Najwyższego dotyczyły
byłego wspólnika w ogólności, czyli takiego, który wystąpił ze spółki, jak
również wspólnika spółki wykreślonej z rejestru.
poniedziałek, 21 kwietnia 2014
Zarzut przedawnienia jako nadużycie prawa
Na zakończenie rozważań o uznaniu
długu należy jeszcze wspomnieć, że w niektórych przypadkach, mimo iż wierzyciel
nie uzyska od dłużnika oświadczenia o uznaniu długu i dług ten ulegnie przedawnieniu,
dłużnik nie będzie mógł skutecznie tego zarzutu podnieść, bo sąd uzna, iż
byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Z czego to wynika?
Z art. 5 kc. Zgodnie z treścią
tego przepisu nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze
społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia
społecznego. Takie działanie lub zaniechanie nie jest uważane za wykonywanie
prawa i nie korzysta z ochrony.
Jeśli np. dłużnik nie kwestionuje
zadłużenia, podczas rozmów deklaruje spłatę, jednak odwleka podpisanie
stosownego porozumienia i doprowadza w ten sposób do przedawnienia roszczenia,
po czym w sądzie odmawia zapłaty podnosząc zarzut przedawnienia, czy takie
zachowanie zasługuje na ochronę?
niedziela, 13 kwietnia 2014
Uznanie długu przedawnionego
Skoro już jestem przy zagadnieniu
uznania długu i skutkach, jakie ono wywołuje, należałoby chyba jeszcze omówić
kwestię uznania długu po upływie terminu przedawnienia. Jak już wcześniej wyjaśniałam,
uznanie długu przez dłużnika przerywa bieg przedawnienia. Co jednak w
przypadku, gdy uznanie następuje po upływie tego terminu?
Przerwanie biegu terminu przedawnienia
może nastąpić jedynie w okresie od dnia wymagalności roszczenia do dnia jego
przedawnienia. Skoro termin przedawnienia upłynął, oczywiste jest, iż o jego przerwaniu
nie może być mowy. Nie oznacza to jednak, iż uznanie długu przez dłużnika po
upływie tego terminu nie wywołuje żadnych skutków prawnych. W niektórych
przypadkach może ono bowiem być potraktowane jako zrzeczenie się przez dłużnika
zarzutu przedawnienia.
Zgodnie z art. 117 § 2 kc po upływie terminu przedawnienia ten,
przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba
że zrzeka się z korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się
zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
sobota, 12 kwietnia 2014
Uznany dług musi z czegoś wynikać
Dziś wrócę jeszcze na chwilę do
kwestii uznania długu przez dłużnika. Ostatnio pisałam o tym, jak doniosłe
skutki prawne wywołuje. Jeśli dodam do tego jeszcze, że pozwoli ono również na
uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, nie będzie dziwić dlaczego
tak ważne dla wierzyciela jest uzyskanie takiego oświadczenia od dłużnika. Chcę
jednak zwrócić uwagę, że samo uznanie długu nie wystarczy, aby sprawę w sądzie
wygrać.
Oświadczenie o uznaniu długu
dotyczy zobowiązania wynikającego z jakiegoś stosunku prawnego, czyli w
przeważającej liczbie przypadków z umowy. Składając oświadczenie dłużnik
zazwyczaj powołuje się na ten stosunek, chociaż nie zawsze wprost on z tego oświadczenia
wynika. Należy jednak mieć na uwadze, że oświadczenie
to samo w sobie nie stanowi źródła zobowiązania dłużnika, a jedynie wzmacnia
pozycję wierzyciela domagającego się zapłaty na drodze sądowej. Jak wyjaśnił SN
w uchwale (7) z dnia 30.12.1964 r. (III PO 35/64, OSNC 6/1965) oświadczenie dłużnika o
uznaniu długu nie wywołuje skutków
konstytutywnych i ma charakter kauzalny. Oznacza to, iż nie może być ono
oderwane od zobowiązania głównego. Jeśli zatem uznane przez dłużnika zobowiązanie
w rzeczywistości by nie istniało, samo oświadczenie o uznaniu długu nic
wierzycielowi nie da.
środa, 9 kwietnia 2014
Czy każde uznanie długu przerywa bieg przedawnienia
Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 kc
bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez uznanie roszczenia przez osobę,
przeciwko której roszczenie przysługuje. Skoro uznanie roszczenia przez
dłużnika wywołuje tak doniosłe skutki prawne, należy zastanowić się czym owo
uznanie właściwie jest.
Zarówno w
doktrynie, jak i orzecznictwie przyjmuje się, iż uznanie długu może mieć formę
uznania właściwego i uznania niewłaściwego. Uznaniem właściwym jest umowa
ustalająca co do zasady i zakresu istnienie jakiegoś stosunku prawnego,
natomiast uznaniem niewłaściwym przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela
istnienia długu (uchwała (7) SN z 30.12.1964 r., III PO 35/64, OSNC 6/1965; wyrok SN z
23.03.2004 r., V CK 346/03). Pierwsze z nich jest oświadczeniem woli,
czynnością prawną zmierzającą do wywołania skutku prawnego w postaci przerwania
biegu przedawnienia, natomiast drugie jest tylko oświadczeniem wiedzy i jeśli
zostało złożone wobec wierzyciela, wywołuje skutek niezależnie od woli
składającego oświadczenie (wyrok SA w Warszawie z 12.01.2005 r., I ACa 357/04;
wyrok SA w Białymstoku z 30.10.2013 r., I ACa 484/13).
sobota, 5 kwietnia 2014
Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej zamieszczone na fakturze VAT
W
obrocie gospodarczym nierzadko zdarza się, iż sprzedawca zamieszcza na fakturze
VAT wzmiankę, że towar pozostaje jego własnością do momentu uiszczenia ceny.
Należy zatem zastanowić się jakie skutki wywołuje takie oświadczenie i jakie
uprawnienia w tej sytuacji ma wystawca faktury.
Zgodnie
z art. 589 kc jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy
ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie
własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Natomiast zgodnie z
art. 590 kc jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana, zastrzeżenie własności
powinno być stwierdzone pismem. Jest ono skuteczne względem wierzycieli
kupującego, jeżeli pismo ma datę pewną.
Z
powołanych przepisów wynika, iż sprzedawca może zastrzec sobie własność rzeczy
sprzedanej do czasu uiszczenia należności przez kupującego. Zastrzeżenie takie
powinno być jednak elementem zawartej przez strony umowy sprzedaży. Zazwyczaj jednak
strony zawierają taką umowę ustnie, a na jej potwierdzenie sprzedawca wystawia
następnie fakturę VAT. Jeśli zatem na takiej fakturze zamieści on wzmiankę, iż
towar pozostaje własnością sprzedawcy do czasu uiszczenia ceny, czy takie
oświadczenie jest skuteczne?
niedziela, 23 marca 2014
Odpowiedzialność członków zarządu sp. z o.o. czyli kto, kiedy i za co odpowiada
Kontynuując
temat odpowiedzialności członków zarządu sp. z o.o. przewidzianej w art. 299
ksh (zob. również Tylko 3 lata na pozwanie członka zarządu), dziś chciałabym przedstawić w skrócie zasadnicze kwestie związane wytoczeniem
powództwa przeciwko członkom zarządu, czyli kogo, kiedy i o co możemy pozwać. Rozważania
jak zwykle opierać będę na orzecznictwie SN.
KTO
Artykuł
299 ksh mówi jedynie, że jeżeli egzekucja przeciwko sp. z o.o. okaże się
bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Pytanie
zatem, którzy z członków zarządu tę odpowiedzialność ponoszą. Skład zarządu
może przecież ulegać zmianie w trakcie działalności spółki. W tej kwestii
wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy i myślę, że ugruntowany jest już
pogląd, iż odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. ponoszą osoby będące
członkami zarządu w czasie istnienia
tego zobowiązania (wyrok z 25.09.2003 r., V CSK 198/02; wyrok z 08.06.2005
r., V CK 734/04; wyrok z 31.01.2007 r., II CSK 381/06; uchwała z 28.02.2007 r.,
III CZP 143/07; wyrok z 09.02.2011 r., V CSK 188/10). Dla powstania
odpowiedzialności wymagalność tego zobowiązania nie jest konieczna. Jak
słusznie wyjaśniono w jednym z orzeczeń, ogłoszenie upadłości, o które członek
zarządu powinien wystąpić, aby zapobiec bezskutecznej egzekucji, spowodowałoby
wymagalność zobowiązań dotychczas nieposiadających takiej cechy (wyrok z 11.02.2010
r., I CSK 269/09). Odnośnie likwidatorów spółki z o.o. początkowo występowały
rozbieżności co do tego, czy oni również tę odpowiedzialność ponoszą.
Ostatecznie wątpliwości te rozwiała uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia
28.01.2010 r. (III CZP 91/09), w której SN przyjął, iż przepis art. 299 ksh ma
zastosowanie również do nich.
wtorek, 18 marca 2014
Pozwany nie może domagać się zwrotu połowy opłaty od zarzutów w przypadku zawarcia ugody
Tak
wynika z dzisiejszego wyroku Trybunału Konstytucyjnego (SK 53/12). W skardze konstytucyjnej
pełnomocnik pozwanej zarzucił niezgodność z Konstytucją art. 79 ust. 1 pkt 3
lit. c ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przepis ten przewiduje,
że sąd zwraca połowę uiszczonej opłaty
od pisma wszczynającego postępowanie w instancji, w której sprawa zakończyła
się zawarciem ugody. Jak wynika z treści powołanego przepisu, w przypadku
zawarcia przez strony ugody sąd zwraca połowę opłaty jedynie powodowi. Jeżeli po
wniesieniu pozwu sprawa od razu trafia do postępowania zwykłego, w przypadku zawarcia
ugody pozwany co do zasady nie ponosi kosztów sądowych. Zgodnie bowiem z art.
104 kpc koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znoszą się wzajemnie, chyba że
strony postanowiły inaczej. Mając na uwadze, że pozew opłaca powód, a odpowiedź
na pozew nie podlega opłacie, w takim przypadku pozwany żadnych kosztów nie
poniesie. Jeśli natomiast sprawa była początkowo rozpoznana w postępowaniu
nakazowym, wnosząc zarzuty od nakazu zapłaty pozwany jest zobowiązany opłacić
od nich wpis w wysokości ¾ opłaty od pozwu. Skoro w przypadku zawarcia ugody poniesione
przez strony koszty znoszą się wzajemnie, a ustawa o kosztach mówi o zwrocie
połowy opłaty jedynie powodowi, pozwany nie odzyska nawet części tych kosztów.
W skardze konstytucyjnej pełnomocnik pozwanej zarzucił, iż przepis przewidujący
zwrot połowy opłaty jedynie powodowi narusza zasadę równego traktowania wobec
prawa określoną w art. 32 Konstytucji oraz zasadę prawa do sądu określoną w art.
45 ust. 1 Konstytucji. Trybunał nie podzielił jednak tego stanowiska i orzekł, że
art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
jest zgodny z Konstytucją.
niedziela, 9 marca 2014
Brak numeru PESEL pozwanego nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania
czwartek, 6 marca 2014
Tylko 3 lata na pozwanie członka zarządu spółki z o.o.
wtorek, 25 lutego 2014
Z czym do komornika po zakończonej upadłości
piątek, 31 stycznia 2014
Brak terminu płatności na fakturze - od kiedy liczyć termin przedawnienia i odsetki
W tej kwestii wielokrotnie wypowiadał się już Sąd Najwyższy i myślę, że ugruntowany jest już pogląd, iż w przypadku nieokreślenia terminu płatności na fakturze, cena towarów wydanych kupującemu wraz z fakturą przez sprzedawcę staje się wymagalna w dacie ich odbioru (wyrok SN z dnia 02.09.1993 r., II CRN 84/93; uchwała SN z dnia 18.11.1994 r., III CZP 144/94). Powyższą zasadę SN wyprowadził z treści przepisu art. 488 kc, zgodnie z którym świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, że jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia. Umowa sprzedaży jest umową wzajemną, a zatem w przypadku nieoznaczenia terminu płatności, z chwilą wykonania zobowiązania niepieniężnego wymagalne staje się zobowiązanie do zapłaty ceny. W związku z tym od tego momentu, zgodnie z art. 120 kc, rozpoczyna się bieg przedawnienia. Sporne natomiast jest od kiedy można mówić o opóźnieniu w spełnieniu takiego świadczenia, a tym samym od kiedy wierzyciel może domagać się odsetek z tego tytułu. Z argumentacji przytoczonej w uzasadnieniu powołanych wyżej orzeczeń wynika, iż SN przyjął, że termin wymagalności świadczenia w umowach wzajemnych jest równoznaczny ze stanem opóźnienia. Z chwilą bowiem dostarczenia towaru kupującemu powstaje obowiązek zapłaty ceny, a zatem brak zapłaty powoduje, iż od tej chwili kupujący pozostaje w opóźnieniu.
Subskrybuj:
Posty (Atom)