Wierzyciel nie ustali numeru księgi wieczystej nieruchomości dłużnika

Ustalenie posiadanych przez dłużnika nieruchomości jest bardzo ważne nie tylko z punktu widzenia egzekucji, ale również postępowania zabezpieczającego. Pozwala bowiem ocenić czy i w jakim stopniu wierzyciel zostanie zaspokojony i wybrać właściwe kierunki działania. Na etapie egzekucji poszukiwania majątku dokonuje komornik. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego również sam wierzyciel może takie działania podjąć np. poprzez złożenie wniosku do sądu o wyjawienie majątku dłużnika. Ta druga możliwość w praktyce jest jednak znacznie mniej skuteczna. Informacja o posiadanych przez dłużnika nieruchomościach jest jednak potrzebna także przed wytoczeniem powództwa, czy w trakcie procesu. Wierzyciel może przecież już w pozwie złożyć wniosek o zabezpieczenie swych należności poprzez obciążenie nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową. Może to również uczynić na podstawie wydanego przeciwko dłużnikowi nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy wierzyciel zna tylko adres posiadanej przez dłużnika nieruchomości, nie zna natomiast numeru jej księgi wieczystej.

Dane o numerach ksiąg wieczysty znajdują się w ewidencji gruntów i budynków, którą prowadzą starostowie. Zgodnie z ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne informacje o numerach ksiąg wieczystych zawarte są operacie ewidencyjnym i dane te zgodnie z art. 24 ust. 2 są jawne. Zgodnie natomiast z art. 24 ust. 4 powołanej ustawy każdy może żądać udostępnienia danych zawartych w operacie ewidencyjnym, jednakże dane zawierające dane osobowe właścicieli nieruchomości udostępniane są już tylko podmiotom wskazanym w ustawie (art. 24 ust. 5). Oprócz właścicieli oraz organów administracji publicznej starosta udostępnia te dane również innym podmiotom, które mają interes prawny w ich otrzymaniu. I tutaj właśnie pojawia się problem. Niektóre urzędy odmawiają udzielenia informacji o numerze księgi wieczystej nieruchomości na podstawie adresu wskazanego przez wierzyciela powołując się właśnie na powołany przepis oraz orzecznictwo NSA.  W wyroku z dnia 18.02.2014 r Naczelny Sąd Administracyjny (I OSK 1839/12) stwierdził bowiem, że udostępnienie danych dotyczących numeru księgi wieczystej jest w istocie udostępnieniem danych osobowych właścicieli tychże nieruchomości, albowiem po uzyskaniu numeru księgi wieczystej wierzyciel będzie miał do nich dostęp. W księdze wieczystej zamieszczane są bowiem dane osobowe właścicieli takie jak: imię, nazwisko, numer PESEL czy imiona rodziców. Zdaniem sądu żądanie informacji o numerze księgi wieczystej zmierza do ustalenia nieznanego wierzycielowi majątku nieruchomego dłużnika, dlatego też w istocie chodzi nie tylko o informacje o charakterze przedmiotowym, które są jawne, ale również podmiotowym, do których dostęp jest ograniczony. Co więcej, przedłożenie przez wierzyciela tytułu wykonawczego przeciwko właścicielowi nieruchomości zdaniem sądu nie tworzy interesu prawnego, albowiem właściwym trybem ujawnienia majątku dłużnika jest tryb cywilnoprawny.

Z powyższego wynika, iż wierzyciel, który chce zabezpieczyć swoją wierzytelność poprzez obciążenie nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową będzie musiał czekać, aż uprawomocni się nakaz zapłaty i sąd nada mu klauzulę wykonalności. Na podstawie otrzymanego z sądu tytułu wykonawczego będzie musiał wszcząć przeciwko dłużnikowi egzekucję, a dopiero gdy w toku postępowania komornik ustali numer księgi wieczystej, będzie mógł wystąpić o dalszy tytuł wykonawczy i na jego podstawie wpisać hipotekę.