Klauzula czy pozew przeciwko wspólnikom spółki jawnej

Ostatnio pisałam o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom spółki jawnej. Nie jest to jednak jedyny sposób dochodzenia od nich należności. Możliwe jest bowiem również wytoczenie przeciwko nim powództwa. Zgodnie z art. 22 § 2 ksh wspólnicy odpowiadają solidarnie ze spółką za jej zobowiązania i w przypadku nieuregulowania należności przez spółkę, wierzyciel może pozwać nie tylko ją, a również jej wspólników. Jeśli natomiast chodzi o egzekwowanie należności na drodze egzekucji, to w stosunku do wspólników jest to możliwe dopiero po bezskutecznej egzekucji z majątku spółki (art. 31 § 1 i 2 ksh).

Wydawałoby się zatem, że bez różnicy jest, czy wierzyciel pozwie jednocześnie spółkę jawną i jej wspólników, czy też tylko spółkę, a po bezskutecznej egzekucji wystąpi przeciwko nim o nadanie klauzuli wykonalności. Różnica jest jednak bardzo istotna, jednak widoczna dopiero wtedy, gdy wierzyciel chce dochodzić należności nie tylko z majątku osobistego wspólnika, ale również z majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową.

Zagadnienie to było rozpatrywane przez Sąd Najwyższy, który w uchwale z dnia 12.05.2005 r. (III CZP 21/05) przyjął, iż tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, a następnie opatrzonemu klauzulą wykonalności przeciwko jej wspólnikowi, sąd nie może nadać klauzuli przeciwko jego małżonkowi. 

Zgodnie bowiem z art. 787 kpc wierzyciel może uzyskać klauzulę wykonalności także przeciwko małżonkowi wspólnika spółki jawnej, z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka wspólnika. Z treści powołanego przepisu wynika jednak, że tytuł, któremu ma być nadana klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi, musi być wydany przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, a zatem w opisywanym przypadku przeciwko wspólnikowi. Oznacza to, że tylko w przypadku pozwania wspólnika spółki jawnej możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi. Natomiast jeśli wierzyciel pozwie tylko spółkę, a następnie po bezskutecznej egzekucji wystąpi o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jej wspólnikowi, to nie będzie mógł już złożyć takiego wniosku w stosunku do małżonka.

W związku z powyższym zanim wierzyciel wytoczy powództwo przeciwko spółce powinien się zastanowić, czy nie pozwać od razu jej wspólników. Oczywiście może wytoczyć przeciwko nim odrębne powództwo, ale wtedy będzie musiał zapłacić kolejny wpis, a pozywając spółkę solidarnie z jej wspólnikami, zapłaci go tylko raz. Co prawda obecnie nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi jest znacznie trudniejsze w porównaniu z poprzednim stanem prawnym, jednak możliwość taka istnieje. Warto zatem o niej pamiętać i mieć na uwadze przy dochodzeniu należności od spółki jawnej.