Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 kc
bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez uznanie roszczenia przez osobę,
przeciwko której roszczenie przysługuje. Skoro uznanie roszczenia przez
dłużnika wywołuje tak doniosłe skutki prawne, należy zastanowić się czym owo
uznanie właściwie jest.
Zarówno w
doktrynie, jak i orzecznictwie przyjmuje się, iż uznanie długu może mieć formę
uznania właściwego i uznania niewłaściwego. Uznaniem właściwym jest umowa
ustalająca co do zasady i zakresu istnienie jakiegoś stosunku prawnego,
natomiast uznaniem niewłaściwym przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela
istnienia długu (uchwała (7) SN z 30.12.1964 r., III PO 35/64, OSNC 6/1965; wyrok SN z
23.03.2004 r., V CK 346/03). Pierwsze z nich jest oświadczeniem woli,
czynnością prawną zmierzającą do wywołania skutku prawnego w postaci przerwania
biegu przedawnienia, natomiast drugie jest tylko oświadczeniem wiedzy i jeśli
zostało złożone wobec wierzyciela, wywołuje skutek niezależnie od woli
składającego oświadczenie (wyrok SA w Warszawie z 12.01.2005 r., I ACa 357/04;
wyrok SA w Białymstoku z 30.10.2013 r., I ACa 484/13).
Z treści art.
123 § 1 pkt 2 kc nie wynika, jaka forma uznania roszczenia powoduje przerwanie
biegu przedawnienia. Myślę jednak, że ugruntowany jest już pogląd, iż skutek
taki wywołuje zarówno uznanie właściwe, jak i niewłaściwe. Co prawda w
orzecznictwie można spotkać się z poglądem, iż powołany przepis dotyczy jedynie
uznania właściwego, jednak są to przypadki odosobnione (zob. wyrok SN z
08.04.1999 r., II CKN 269/98). Przeważająca ilość orzeczeń potwierdza jednak,
iż bieg terminu przedawnienia przerywa nie tylko umowa z dłużnikiem, w której
strony ustalają istnienie określonego stosunku prawnego, ale również każde
oświadczenie lub inne jednoznacznie zachowanie się dłużnika wobec wierzyciela,
z którego wynika, iż dłużnik uznaje roszczenie za istniejące (wyrok SN z
07.03.2003 r., I CKN 11/01). Może to być np. pismo dłużnika, w którym prosi on wierzyciela
o rozłożenie długu na raty (wyrok SN 19.09.2002 r, II CKN 1312/00), czy też
wysłane wierzycielowi potwierdzenie salda, oczywiście jeśli zostało podpisane
przez osoby upoważnione do działania w imieniu dłużnika (uchwała SN z
26.04.1995 r., III CZP 39/95). Konieczne jest przy tym jedynie, aby z takiego
oświadczenia można było wywnioskować jakie roszczenie dłużnik uznaje.
Powyższe
rozróżnienie uznania długu ma również istotne znaczenie z punktu widzenia
możliwości uchylenia się przez dłużnika od skutków jego złożenia. Wiadomo
bowiem, iż kodeks cywilny przewiduje możliwość uchylenia się skutków prawnych oświadczenia
woli złożonego pod wpływem błędu czy groźby. Skoro, jak już wyżej wyjaśniliśmy,
jedynie uznanie właściwe stanowi oświadczenie woli, tylko co do niego taka
możliwość istnieje (wyrok SN z 23.03.2004 r., V CK 346/03).
Świetny wpis. Będę na pewno tu częściej.
OdpowiedzUsuń